Selefilik nedir? Selefiler kimlerdir?

Günümüzde fazlaca konuşulan selefilik mezhebi hakkında sizler için detaylı bir araştırmada bulunduk. Peki, selefilik (selefiyye) nedir? Selefiler kimlerdir? İşte ayrıntılar…

Oldukça fazla kullanılan selefilik mezhebi hakkında farklı şeyler söylenmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından hazırlanan ilmihal bilgilerine göre selefilik mezhebi hakkında detayları sizler için sunuyoruz.

SELEFİLİK NEDİR?

Sözlükte selef “önceki nesil”, selefilik de “bu nesle mensup olanlar” anlamına gelmektedir. İslâmî literatürde Selef ilk dönemlere mensup bilginler ve geçmiş İslâm büyükleri anlamında; selefilik terimi de iman esaslarıyla ilgili konularda ilk dönem bilginlerini izleyerek âyet ve hadislerdeki ifadelerin zâhiri ile yetinip bunları aynen kabul eden, teşbih ve tecsîme düşmeyen (Allah'ı yaratıklara benzetmeye ve cisim gibi düşünmeye yeltenmeyen), bunları başka bir anlama çekme (te’vil) yoluna gitmeyen Ehl-i sünnet topluluğunu belirtmek için kullanılır.

Allah'ın zâtî, fiilî ve haberî sıfatlarının hepsini te’vilsiz, nasılsa öyle kabul ettiği için Selefiyye'ye "Sıfâtiyye" de denilmiştir. Eş‘arîlik ve Mâtürîdîlik ortaya çıkıncaya kadar, Sünnî müslüman çevrede hâkim olan inanç, Selef inancıdır.

SELEFİLER KİMLERDİR?

Peygamberimiz (asm) “Ümmetimin en hayırlıları benim dönemimde yaşayanlardır. Sonra onları takip edenler, sonra da onları takip edenlerdir” (Buhârî, Fedâilu’s-Sahabe, 1; Rikâk, 7; Müslim, Fedâilü’s-Sahâbe, 216) buyurur. Bunlar da Sahabe, Tabiîn ve Tebe-i Tabiîn denen ilk üç kuşak nesildir. Ki, bunlar Bediüzzaman Said Nursî’nin de belirttiği gibi “Asr-ı Saadetten teşerrüb eden” “Üç yüz seneye kadar mümtaz ve serfiraz olan” Selef-i Salihindir. (Bediüzzaman, Muhakemat, 2011, s. 60.) Zira o zamanda onları mümtaz ve serfiraz kılan “Hak ve bürhan ve akıl ve meşveret”le hareket etmeleridir. (Muhakemat, 60.) Bunlar imanda, İslâmı anlamada, ilimde ve amelde bütün Müslümanların örnek aldığı nesillerdir.

İşte bu üç kuşak nesle “Selef” ve salih olmalarından dolayı da “Selef-i Salihin” denilmiştir. Sahabe kuşağı, Peygamberimiz (asm) ile beraber İslâma hizmet edenlerdir. Sahabeler adildirler ve asla yalana ve hileye tenezzül etmedikleri konusunda ulemanın icmaı vardır. (Mektubat, 2012, s. 208) sahabe Kur’ân-ı Kerîm’de övülmüş ve Allah’ın kendilerinden razı olduğu açıkça ifade edilmiştir. (Tevbe Sûresi, 9: 100.)

Tabiin, Peygamberimizin (asm) vefatından sonra sahabeleri gören ve onlardan hakikat dersi alan, Kur’ân ve Hadis dersini sahabelerden alan kuşaktır. Bu kuşak iman, amel, edep, takva ve ahlâkta müstesna bir mevkiye sahiptirler. Bu dönemin meşhur imamları Hasan-i Basri, Süfyan-i Servi, İbrahim Nehâî, Şa’bî ve İmam-ı Azam gibi meşhur âlimlerdir.

Tebe-i tabiîn ise tabiînin imamlarından ders alan Kur’ân, Hadis, Fıkıh, Tefsir ve Siyer konusunda eser te’lif ederek Kur’ân ve iman hakikatlerini eserleri ile muhafaza eden kuşaktır. Bu dönem bir nevî ihtisas dönemidir. İtikadî ve fıkhî mezhepler bu dönemde teşekkül etmiş ve birer ekol haline gelmiştir. İmam-ı Malik, İmam-ı Şafii ve İmam-ı Ahmed b. Hanbel bu dönemin önde gelen âlimleridir.

Selef-i Salihîn ilim, amel ve fazileti birleştiren insanların yetiştiği bir dönemdir. Bu sebeple ümmetin vazgeçilmez bir istikamet önderleri olmuşlardır. Ümmet içinde ne zaman gevşeme, sarsılma ve fitne ortaya çıkmışsa bu üç neslin temsil ettiği İslâm anlayışıyla doğru yolu ve istikameti korumuşlardır.