Mürtezika ne demek? Osmanlı'nın en beleşçi sınıfı: Mürtezikalar!
Mürtezika ne demektir? Osmanlı'da içinde cami, han, hamam, aşevi gibi yapıların bulunduğu Külliyeler genelde vakıflara ait yapılardır. Bu vakıflarda yaşayan, çalışan işçi, memur vb. çalışanlarara mürtezika sınıfı denir. Osmanlı'nın en beleşçi sınıfı olan mürtezika sınıfı hakkında bilgiler haberimizde.
Mürtezika, kökü rızıktan gelen bir kelimedir. Rızıklanan manasına gelen mürtezika, Osmanlı'da vakıflardan geçinen kimseler için kullanılırdı. Peki Mürtezikalar kimlerdir? Kimlere mürtezika denir?
Vakıflar yoluyla düşküne, çalışmayana, göç edene yardım elini uzatan Osmanlı, mürtezikalar yoluyla insanları gasp, dilencilik gibi kötü alışkanlıklardan koruyordu. Küçük meblağlar karşılığında insanları kötülükten koruyan Osmanlı, devlete olan sadakati güçlendirdiği gibi insanları camiye de çekiyordu.
Boş beleş olan geçinen anlamına da gelen mürtezika, çalışıyormuş gibi yapıp çalışmayan kişi demektir. Vakıflardan geçinen mürtezikaların sayısı oldukça yüksektir. Külliyelerin kapasitesine göre bazen bir camide 6 imam, 1 katip, 1 vaiz, 6 müezzin bulunuyordu.
Bu kişilerin yevmiyesi 4-6 akçe arasındaydı. Bunların yanında ihlaslananlar, aşirhan, teberekehan, yasinhan, amanehan, kandilci, hasırcı, noktacı ve temizlikçi bulunmaktaydı. Bunlar genelde 2 akçe almaktaydılar. Bunlardan başka 30 tane cüzhan vardır. Dolayısıyla her vakitte birisi bir cüz okumaktaydı. Bu kişiler 2 şer akçe alırlardı. Bunların dışında 10-15 müsellem bulunurdu ki bunlar camiinin müdavimleriydi. Bunlar 1’er akçe alırlardı. Bu sadece küçük bir kasabadaki bir tesiste görevli çalışanların sayısıydı. Ayrıca devlet bu kişilere üç öğün yemek verirdi.
