Mısır'la yıllar sonra diplomatik temas başladı
Geçtiğimiz günlerde Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki kıta sahanlığı haritasına uygun bir şekilde gaz sahası ihalesi açan Mısır'ın bu adımı iki ülke arasındaki yıllardır askıda olan diplomatik ilişkiyi yeniden başlattı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Mısır ile diplomatik düzeyde temasın başladığını söyledi. Çavuşoğlu, "Suudi Arabistan'la ilişkilerimizin düzelmemesi için sebep yok. Olumlu adım atarsa biz de atarız. Aynı şey BAE için de geçerli" diye konuştu.
Mısır'da 3 Temmuz 2013'te yaşanan askeri darbe sonucu ülkenin ilk seçilmiş cumhurbaşkanı Mursi devrilmiş, yerine ise Milli Savunma Bakanı Abdülfettah Es-Sisi geçmişti. Bir yıl sonra ise yapılan seçimle Sisi ülkeyi Cumhurbaşkanı olarak yönetmeye devam etti. Es-Sisi'nin iktidara yükseldiği o kanlı darbenin ardından Türkiye ile Mısır arasında ilişkiler tam anlamı ile kopmuştu. İki ülke arasında istihbarat düzeyinde yakın zamanlarda görüşmeler yeniden başlarken Mısır'dan Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki tezlerine uygun bir adım geldi. Türkiye'nin BM'ye de onaylattığı Doğu Akdeniz Kıta Sahanlığı Haritası'ndaki sınırlara uyumlu şekilde gaz sahası ruhsat ihalesi açan Mısır'ın bu adımı Ankara'da da olumlu karşılandı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bu gelişmenin ardından gelinen son noktayı bugün açıkladı. Çavuşoğlu iki ülke arasında diplomatik ilişkinin yeniden başladığını söyledi. Bakan Çavuşoğlu, Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerinin normalleştirilmesinde herhangi bir ön koşul öne sürüp sürmediklerine ilişkin bir soruya ise şöyle cevap verdi:
"Herhangi bir ön koşul Mısırlılardan gelmedi. Bizden de herhangi bir ön koşul şu anda gitmedi. Ama yıllarca bağlar kopuk olunca bir günde hiç bir şey olmamış gibi hareket etmek de o kadar kolay olmuyor. Yavaş yavaş görüşerek, bir yol haritası belirleyerek ve o konularda adım atarak oluşuyor. Yıllardır ister istemez bu kadar kopukluk olunca bir güven eksikliği de oluyor. Bu normal, iki tarafta da olabilir. O nedenle belli bir strateji, yol haritası çerçevesinde görüşmeler oluyor, devam ediyor. Mısır ile hem istihbarat düzeyinde hem de dışişleri bakanlıkları düzeyinde temaslarımız var. Diplomatik düzeyde temaslarımız başladı."
Çavuşoğlu, Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şukri ile daha önce uluslararası toplantılarda rastladıklarında görüştüklerini iki yıl önce de New York'ta bir araya geldiklerini söyledi. İki ülke arasındaki ilişkinin 2013'ten bu yana kopuk olmasından dolayı da ön şarttan ziyade, temasların aşama aşama geliştiğini ifade etti.
SUUDİ ARABİSTAN VE BAE'YE MESAJ
Mısır ile ilişkilerin yeniden diplomatik seviyede başladığını belirten Çavuşoğlu Suudi Arabistan ile BAE'ye de mesaj verdi.
Çavuşoğlu, "Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar'la yeni bir sürece girdiler. Bunun Türkiye'yle de olması, negatif havanın dağıtılması anlamında önümüzdeki günlerde somut gelişmeler olabilir mi, temaslar oluyor mu?" şeklindeki bir soruya, "Faydası olabilir. Son zamanlarda Abu Dabi'den daha olumlu mesajlar görüyoruz. Türkiye'ye yönelik olumsuz kampanyaların azaldığını görüyoruz. Bizim zaten onlarla hiçbir derdimiz yok ama onların bize yönelik olumsuz tutumları vardı ama daha ılımlı görüyoruz şu anda." diye konuştu.
Türkiye'nin Suudi Arabistan'la da ikili hiçbir problemi olmadığını, ilişkilerin gayet iyi olduğunu ama gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinden sonra onların bu konuyu ikili mesele haline getirdiğini vurgulayan Çavuşoğlu, "Halbuki bu ikili mesele değildi. Bu ölen bir kişi için adalet arayışıydı ve 'cinayeti işleyenler yargı önünde hesap versin, adalet yerini bulsun' dedik. Dinimiz de böyle söylüyor. Sonuçta onlar tarafından bir ikili mesele haline geldi bu konu. Biz hiçbir zaman Suudi Arabistan yönetimini de suçlamadık." ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhan'la Kasım 2020'de Nijer'de samimi ve faydalı bir görüşme gerçekleştirdiklerini belirterek, "O diyaloğu devam ettirme konusunda mutabık kaldık. Arada yazışıyoruz. Suudi Arabistan'la da ilişkilerimizin düzelmemesi için hiçbir sebep yok bize göre. Onlar olumlu adım atarsa biz de olumlu adım atarız. Aynı şey BAE için de geçerli. Bizim derdimiz kimseyle kavga etmek değil." dedi.
ERDOĞAN-BIDEN NE ZAMAN GÖRÜŞECEK?
Çavuşoğlu, Türkiye ile ABD arasında S-400 gibi meselelerin ele alınması için liderler düzeyindeki görüşmenin mi beklendiği, bunun için öngörülen bir tarih olup olmadığı yönündeki soruya, "Liderler düzeyinde bir görüşme tabii, liderlere bağlı. Onlar adına şu tarihte, bu tarihte olacak diye bir şey söylemem doğru olmaz ama uygun bir zamanda bu görüşmenin gerçekleşeceğini görüyoruz." cevabını verdi
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'ın ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'la, kendisinin de mevkidaşı Antony Blinken'la görüştüğünü hatırlatan Çavuşoğlu, "En nihayetinde tüm bu farklı düşündüğümüz konuları oturup samimice masa etrafında sonuç odaklı, çözüm odaklı görüşme konusunda mutabık kaldık." dedi.
"S-400 krizinin aşılmasına ilişkin 'Girit modeli' önerisini ABD tarafının nasıl karşıladığına ilişkin bir yansıma var mı?" minvalindeki bir soruya ise Çavuşoğlu, "Biz herhangi bir modeli Amerikalılarla hiç konuşmadık. Model üzerinde hiç konuşmadık. Sadece S-400, YPG/PKK meselesi, tüm meseleler. Öbür konular... Oturup hepsini konuşalım bir çözüm konusunda neler yapabileceğimizi değerlendirelim dedik. Telefonda bu tür meseleleri (konuşmak) doğru olmaz." sözleri ile yanıt verdi.
"YOL HARİTASINI GÖNDERDİK AB'DEN YANIT BEKLİYORUZ"
Bakan Çavuşoğlu'na, "Fransa ve Almanya ile liderler düzeyindeki sıcak temasların bazı eylem planları gibi somut sonuçları olacak mı?" sorusu yöneltildi. Çavuşoğlu liderler arasındaki görüşmelerin pozitif ortamın sürmesine olumlu katkı verdiğini belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın düzenli olarak Almanya Başbakanı Merkel ile görüştüğünü hatırlatan Çavuşoğlu, Erdoğan'ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'la yaptığı son görüşmeye ilişkin de "Bugüne kadar Macron'la yaptıkları en pozitif görüşme diyebilirim. Sonuçta istişareleri başlattık. Mesela anlaşamadığımız Suriye konusu var, şimdi Libya var. Diğer taraftan danışmanlar düzeyinde görüşmeler oldu, oluyor." diye konuştu.
Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel ile Türkiye-AB ilişkileri konusunda bir yol haritası üzerine çalışma kararı alındığını anımsatan Çavuşoğlu, "Biz onlara teklifimizi gönderdik, yol haritası taslağımızı. Onlardan şimdi cevap bekliyoruz." ifadelerini kullandı.
"MÜZAKERE BAŞLARSA AB YİNE GÖZLEMCİ OLACAK"
Çavuşoğlu, AB'nin Kıbrıs görüşmelerine katılmak istemesine ilişkin soruya ilişkin olarak da şunları söyledi:
"Bir sorunun çözülmesi konusunda herkes katkı sağlayabilir, herkes görüşünü de söyleyebilir. Ama müzakerelerde AB bir taraf değil, olmamalı da. Neden? Çünkü Rum kesimi AB üyesi. Haksız bir şekilde anlaşmalara ve uluslararası hukuka aykırı bir şekilde üye oldu. AB de bugüne kadar tamamen Rum tarafını tuttu ve Türk tarafının haklarını, Türk tarafını yok saydı. Yani sembolik görüşmeler oldu ama, yok saydı."
BM'nin müzakereleri yaptığı süreçte AB'nin gözlemci olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, 3 garantör ülke ve BM'nin katılımıyla yapılacak 5+1 toplantılarına dikkat çekerek sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şimdi önümüzde 5+1 toplantısı olacak. Bunun amacı, bizim teklifimizdi, müzakere için bir zemin var mı yok mu taraflar arasında bunu göreceğiz. AB bir taraf olmadığı için ve o güven bunalımından dolayı, özellikle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) AB'yi buraya almak istemiyor. Bundan AB alınganlık göstermesin, çünkü bir taraf değil. Yani benim görüşlerimi gözlemleyecek diye bir şey yok. Ama müzakere zemini olursa ve müzakere başlarsa AB yine gözlemci olacak. Burada AB'yi dışlamıyoruz."
Kıbrıs'ta sorunun 53 yıldır müzakere edildiğini ama bir sonuç elde edilemediğini belirten Çavuşoğlu, "53 sene daha neyi müzakere edeceğiz. Olmayacak şeyi neden müzakere edelim? Niye enerjimizi tüketelim? İki devlet olduğu zaman dünyanın sonu mu olacak, yer yerinden mi oynayacak? Bunun izahını bize yapsınlar." diye konuştu.
"YAPTIRIMDAN KORKAN BİR ÜLKE DEĞİLİZ"
Çavuşoğlu, Türkiye ve Yunanistan arasındaki istikşafi görüşmelerin, AB'nin Türkiye'ye yönelik yaptırım tehdidini ortadan kaldırıp kaldırmayacağına ilişkin soruya ise cevabı çok net oldu:
"Önce prensip olarak şunu söyleyeyim. Ekim ayındaki zirvede yaptırım dilini kullandılar, sahada cevabını verdik. Aralık zirvesinde pozitif bir dil kullandılar, olumlu cevap verdik. Biz yaptırımdan korkan bir ülke değiliz. Yaptırımı hiç konuşmuyoruz bile. Türkiye yaptırım olmadı diye sevinecek bir ülke değil. Yaptırım kararı alırlarsa ne cevap alacaklarını çok iyi biliyorlar. Ama biz onu konuşmuyoruz bile, görüşmelerde, 'ilişkilerde pozitif bir atmosfer var, yaptırımı da değerlendirmezsiniz değil mi?' diye imasını bile yapmıyoruz. O aşamaları biz çoktan geçtik Türkiye olarak. Biz iş birliğimizi somut adımlarla nasıl geliştireceğiz, onu konuşuyoruz."
