Merkez Bankası'ndan yeni TL hamlesi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirası zorunlu karşılık oranlarını tüm vade dilimlerinde ve yükümlülük türlerinde 200 baz puan artırdı.

TCMB'den yapılan açıklamaya göre, ayrıca Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilebilmesi imkânı azami oranının yüzde 30'dan yüzde 20'ye düşürülmesine, Türk lirası zorunlu karşılıkların standart altın cinsinden tesis edilebilmesi imkânı azami oranının yüzde 20'den yüzde 15'e düşürülmesi yönünde karar verildi.

Açıklamanın detayları şöyle: 

"Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması için zorunlu karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir. 2021 yılı Para ve Kur Politikası metninde zorunlu karşılık oranlarının fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda sade bir çerçevede parasal duruşu ve parasal aktarım mekanizmasını destekleyici bir araç olarak kullanılacağı belirtilmiştir. Bu çerçevede,

- Türk lirası zorunlu karşılık oranlarının tüm vade dilimlerinde ve yükümlülük türlerinde 200 baz puan artırılmasına,

- Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilebilmesi imkânı azami oranının yüzde 30'dan yüzde 20'ye düşürülmesine,

- Türk lirası zorunlu karşılıkların standart altın cinsinden tesis edilebilmesi imkânı azami oranının yüzde 20'den yüzde 15'e düşürülmesine karar verilmiştir.

Yapılan bu değişikliklerle, rezerv opsiyon kullanım oranlarının kalan dilimler için aynı seviyede kalması halinde, Türk lirası cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin yaklaşık 25 milyar TL artması, buna karşın döviz ve altın cinsinden toplam zorunlu karşılık tesislerinin 0,5 milyar ABD doları tutarında azalması öngörülmektedir.

Ek olarak, Türk lirası cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklara uygulanacak faiz/nema oranı 150 baz puan artırılarak yüzde 13,5 olarak belirlenmiştir. Söz konusu değişiklikler, tesisi 5 Mart 2021 tarihinde başlayacak olan 19 Şubat 2021 yükümlülük döneminden itibaren geçerli olacaktır."

Değişiklik ile ilgili tebliğ Resmi Gazete'de yayımlandı.

Yapılan düzenlemeye göre; Türk Lirası zorunlu karşılık oranları mevduat/katılım fonu, vadesiz, ihbarlı, 1 aya kadar ve 3 aya kadar (3 ay dahil) vadeli yüzde 6'dan yüzde 8'e, 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli yüzde 4'ten yüzde 6'ya, 1 yıla kadar vadeli yüzde 2'den yüzde 4'e, 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli yüzde 1'den yüzde 3'e, yükseltildi.

Yatırım bankaları ve fonları için yüzde 6'dan yüzde 8'e, diğer yükümlülükler için 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli yüzde 6'dan yüzde 8'e, 3 yıla kadar (3 yıl dahil) vadeli yüzde 3,5'ten yüzde 5,5'e, 3 yıldan uzun vadeli yüzde 1'den yüzde 3'e yükseltildi.

ZORUNLU KARIŞILIK NE DEMEK?

Zorunlu karşılık, diğer adıyla munzam karşılık; mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankası'nda bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranını anlatıyor. Bu oran enflasyon ve büyüme arasındaki tercihe göre Merkez Bankası tarafından tespit ediliyor.

BU HAMLE NE ANLAMA GELİYOR?

Zorunlu karşılık oranının artırılması ile para arzı sınırlandırılmış, piyasadan Türk Lirası çekilmiş olur. Bu adım ile de talep enflasyonunun önüne geçilmek amaçlanır.