Schengen bölgesi, alan içinde ve dışında seyahat edenler için sınır kontrolleri ile uluslararası seyahat edenler için tek bir devlet gibi ancak herhangi bir iç sınır kontrolü olmadan çalışır.
İki Avrupa Birliği üyesi devlet (İrlanda ve Birleşik Krallık) istisna olarak kendi istekleri ile Schengen Alanına katılmak istememişlerdir.
Schengen Bölgesi şu anda 400 milyon kişi bir nüfusa ve 4.312.099 kilometrekare (1.664.911 sq mi) bir alanı kapsamaktadır.
Schengen kurallarının uygulanması, aynı zamanda üye olmayan devletler ile sınır denetimlerinin güçlendirilmesi, diğer Schengen üyeleri ile sınır kontrollerini ortadan kaldırmaktadır.
Herhangi bir AB ülkesinin ulusal kimlik kartı, onaylı bir pasaportu ya da bir AB kimliği ile havaalanlarında, otellerde, ya da polis tarafından yapılan kontroller için gereklidir ve ulusal kurallara bağlı olmakla beraber ülkeler arasında değişir. Bazen, düzenli olarak Schengen ülkeleri arasındaki sınır kontrollerinde kullanılır.
Yunanistan, 2000 yılında Schengen Bölgesine katılmış ve Nordik Pasaport Birliği ülkeleri-Danimarka, Finlandiya, İsveç olmak üzere AB üyesi olmayan İzlanda ve Norveç ise 2001 yılında bölgeye katılmıştır. 2004 yılında üye olan dokuz ülke-Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya Schengen alanına 2007 yılında katılmışlardır.
İsviçre Schengen Bölgesine (ve AB üyesi olmayan üçüncü üyesi) 12 Aralık 2008 tarihinde katıldı. Lihtenştayn ise Schengen alanının en yeni üyesi olarak 19 Aralık 2011 tarihinde katılmıştır. Böylece Schengen Bölgesine üye devlet sayısı 26'ya yükselmiştir.
16 Mayıs 2014 tarihinde Hırvatistan Başbakanı, Hırvatistan'ın 1 Temmuz 2015 tarihinde Schengen Bölgesine katılacağını belirtti.[1] Ekim 2014 yılında, Hırvatistan İçişleri Bakanı Ranko Ostojic, ülkenin o tarihe kadar Schengen Bölgesine katılmaya hazır olacağını beklediğini belirtti.
13 Eylül 2015 tarihinde Almanya, karşı karşıya kaldığı göç dalgasının boyutunun beklediği oranları aşması üzerine önlem olarak serbest dolaşıma izin veren Schengen uygulamasını askıya aldı