Kira gelirlerinin beyanında yeni hususlar
Yine Mart ayı geldi. Atalarımız boşuna Mart ayı, dert ayı dememiş.
Bilindiği üzere, kira geliri olanlar buna ilişkin beyanlarını her yıl 1 Mart – 25 Mart tarihleri arasında hazır beyan sistemi üzerinden yapmaktadırlar. Beyan için son tarih ise 25 Mart hafta sonuna denk geldiği için 26 Mart Pazartesi’dir.
Her geçen gün kira geliri beyanının önemi (Gayrimenkul Sermaye İradı) biraz daha artmaktadır. Zira 2016 yılında kira geliri beyanında bulunan mükellef sayısı 1 milyon 796 bin 340 iken bu sayı 2017 yılında 1 milyon 884 bin 849’a yükselmiştir. Yani bir yılda 88 bin 509 kadar daha mükellef sayısı artmıştır. Artmaya da devam etmektedir.
Gelir Vergisi mükellefleri arasında kira geliri elde milyonlarca kişiyi ilgilendiren husus ise bu gelirlerinin beyanının nasıl olacağıdır.
KİMLER BEYANNAME VERECEK?
Beyana tabi geliri, sadece gayrimenkul sermaye iradından yani kira gelirlerinden ibaret olan mükelleflerden;
* 2017 yılında (1 Ocak - 31 Aralık 2017 tarihleri arasında) tahsil ettiği konut kira geliri 3 bin 900 TL’yi aşanlar,
* İşyeri kira geliri elde eden ve bu gelirleri üzerinden tevkifat (vergi kesintisi) yapılanlardan, 2017 yılı kira gelirlerinin brüt tutarı (vergi kesintisi yapılmadan önceki tutarı) 30 bin TL’yi aşanlar,
* Hem konut hem de işyeri kira geliri elde edenlerden, 2017 yılında elde edilen konut kira gelirinin 3 bin 900 TL’yi aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulmuş işyeri kira geliri toplamı 30 bin TL’yi aşanlar,
* Konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyük annesi ve büyük babası dışındaki kişilere kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler,
* Konut dışındaki gayrimenkulünü (büro, dükkân, mağaza veya depo gibi) bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine ya da başka kişilere tahsis edenler,
* İşyerini vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayanlara (örneğin basit usulde vergiye tabi olan mükelleflere veya yabancı elçiliklere) kiralayanlar,
* Diğer mal ve haklardan (örneğin, özel taşıt veya makine kiralamalarından) kira geliri elde edenler, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundalar.
Peki kira geliri elde edenlerin, beyanname verirken dikkat edeceği hususlar nelerdir?
BEYANDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Kira gelirleri beyan edilirken, 2 farklı yöntem vardır.
Birincisi: Götürü gider yöntemi,
İkincisi: Gerçek gider yöntemi.
Hangi yöntemin daha avantajlı olduğuna siz karar vereceksiniz. Ancak yazımızı dikkatlice okuduğunuzda kararınız netleşecektir.
Götürü gider, hiçbir masrafınız olmasa bile, yıllık kiranın (istisna sonrası), yüzde 15’ini düşebilmeniz anlamına gelir.
NE DEĞİŞTİ?
Bu yıla kadar götürü gider uygulamasında oran % 25 olarak dikkate alınmaktaydı, ancak bu oran 2017 yılında elde edilen gelirlerden başlamak üzere % 15 oranına düşürülmüştür.
Kira geliri elde edenlerin, “götürü veya gerçek gider” yöntemlerinden birini seçerken, dikkat etmeleri gereken “bir husus” var. Götürü gider yöntemini seçenler iki yıl süre ile bu yöntemi uygulamak zorundadırlar.
Götürü gider uygulamasında, yıllık konut kira gelirinden;
* önce 3.900 TL lik istisna düşülür,
* sonra %15 götürü gider.
Eğer ticari, zirai veya mesleki kazancı nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, (örneğin tüccar, esnaf, doktor, avukat) bu istisnadan yararlanamaz.
2017 yılında ayrı ayrı veya birlikte elde edilen ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının tutarı ile emekli aylığı, emekli ikramiyesi ya da kıdem tazminatı dahil toplam gelirleri 110 bin lirayı aşanlar bu istisnadan yararlanamazlar.
İSTİSNA SADECE KONUT KİRA GELİRLERİNE UYGULANIR
-3.900 TL’lik istisna uygulaması, sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkuller için söz konusudur.
-Bu tutardan sonra kalan tutarın yüzde 15’i “götürü gider” olarak düşülecektir.
-İstisna + götürü gider toplamı, yılık kira gelirinden indirilmektedir.
* Örneğin, 2017’’de 9 aylık kira tahsil edildiyse, tahsil edilen kira beyan edilecektir.
* Geçmiş yıl/yıllar tahsilatı, tahsil edilen yılın hasılatı sayılır.
Örneğin: 2015 ve 2016 yılları kira gelirleri topluca 2017 yılında tahsil edilirse, 2017 yılının geliri
sayılmaktadır.
GERÇEK GİDER YÖNTEMİNDE HİÇ VERGİ ÖDENMEYEBİLİR
Eğer kira geliri ile ilgili aşağıda belirtilen giderler varsa, götürü gider yöntemini yerine gerçek gider yöntemini seçmek daha avantajlı olacaktır.
a-Konutunu Son 5 Yıl İçinde Alanlar Çok Avantajlı
Kira geliri elde edilen konut, son 5 yıl içinde satın alınmış ise önemli bir avantajı bulunmaktadır.
“Gerçek gider” yönteminin tercihi halinde, konutun satın alma bedelinin, yüzde 5’i kira gelirinden düşülebilmektedir. 2013’den önce satın alınan konut için bu avantaj söz konusu değildir.
- Yüzde 5’lik indirim, sadece bir konuta uygulanabilir.
- İşyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller, yüzde 5’lik gider indiriminden yararlanamaz.
b-Banka Kredisi İle Alınmış olan Konutun Faiz Gideri
Kiraya verilmiş olan ev veya işyeri, banka kredisi kullanarak satın alınmış ise, “ödenen faizler”, kira gelirinden düşebilmektedir.
Buradaki nüans; bankaya yapılan ödeme değil, bu tutarın içinde yer alan kredinin “faizlerinin” indirebilmesidir.
c-Evini Kiraya Veren Kendisi De Kiracı İse Ödediği Kira Gideri
Sahibi bulunduğu konutun kiraya verilmesi halinde, kendileri de başka bir evde kira ile oturulması durumunda, ödenen kira bedeli tahsil edilen kiradan indirebilmektedir.
d-Konutun Amortisman İndirimi
Kiraya verilen konutun satın alma bedelinin (tapu harcı dahil) yüzde 2’si “amortisman” olarak, yıllık kira gelirinden indirilebilmektedir.
e-Emlak Emlak Vergisi, Bakım- Onarım Gideri
Kiraya verilen gayrimenkullerin (konut veya işyeri);
- Emlak vergileri,
- Kiralanan konutun bakım onarım gideri,
- Sigorta giderleri,
- Sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar da, kira gelirlerinden gider olarak düşülebilmektedir.
Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri 5 yıl boyunca saklamak ve istendiğinde ibraz etmek zorundadırlar.
HEM İŞYERİ HEM KONUT KİRA GELİRİ OLMASI HALİNDE BEYAN
Konut kirasının, 2017 yılı istisna tutarını (3.900 TL’yi) aşan kısmı ile işyeri kirasının brüt tutarı, 30 bin lirayı aşıyorsa hem konut hem de işyeri kiraları beyan edilecektir.
Toplam kira, 30 bin lirayı aşmıyorsa, sadece konut kira gelirleri beyan edilecektir.
Birden fazla konuttan kira geliri elde edenlerde, 3.900 TL’lik istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.
HİSSELİ KONUTLARDA İSTİSNA AVANTAJI
Kira geliri elde edilen konut birden fazla kişiye (örneğin karı-kocaya) aitse, her ikisi de 3.900 TL’lik istisnadan ayrı ayrı yararlanacaktır.
YURTDIŞINDAKİ VATANDAŞLARIMIZIN İŞYERİ KİRA GELİRİ İÇİN BEYAN VE VERGİ YOK
Yurt dışında yerleşik olan vatandaşlarımız, Türkiye’de elde ettikleri stopaja (vergi kesintisine) tabi tutulmuş işyeri kira gelirlerini, tutarı ne olursa olsun Türkiye’de beyan etmeyecek.
HAZIR BEYAN SİSTEMİ
2012 yılından itibaren konut ya da işyeri kira gelirinizi hazır beyan sistemi ile verebilmenin kolaylığını bir kez daha hatırlatmak isterim.
HAS SÖZ
Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş asker!
Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer.
Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhîd'i...
Bedr'in arslanları ancak, bu kadar şanlı idi.
Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?
"Gömelim gel seni târihe" desem, sığmazsın.
(Mehmet Akif ERSOY)