Hava kirliliği zekayı geriletiyor mu? Hava kirliliği neden olur? Etkileri nelerdir?
Gelişen dünyanın en büyük sorunlarından biri haline gelen hava kirliliği ile ilgili şok bir sonuç tespit edildi. Çinli bilim adamları, 32 bin kişi üzerinde yaptığı testlerde hava kirliliğinin zekayı geriletip geriletmediği araştırdı. Hava kirliliği zekayı geriletiyor mu? Hava kirliliği neden olur? Etkileri nelerdir? Araştırmayla ilgili bilgiler haberimizde...
Çinli bilim adamları daha önce ciğerlere zarar verdiği ve insan ömrünün kısalmasına neden olduğu bilinen hava kirliliğinin, insan beynine etkilerini ortaya koydu. Beynin sözel ve sayısal kabiliyetlerini etkileyen Hava kirliliği zekayı geriletiyor mu? Hava kirliliği neden olur? Etkileri neler? Hava kirliliğinin etkileri ve bu araştırmanın detaylarını haberimizde bulabilirsiniz.
HAVA KİRLİLİĞİ ZEKAYI GERİLETİYOR MU?
Gelişen dünyanın en büyük sorunlarından biri haline gelen hava kirliliği ile ilgili şok bir sonuç tespit edildi. Çinli bilim adamlarının, 32 bin kişi üzerinde yaptığı testlerde hava kirliliğinin zekayı gerilettiği ortaya çıktı.
Çinli bilim adamları daha önce ciğerlere zarar verdiği ve insan ömrünün kısalmasına neden olduğu bilinen hava kirliliğinin, insan beynine etkisi üzerine yaptıkları bir araştırmada, hava kirliliğinin, beynin sözel ve sayısal kabiliyetlerini gerilettiğini ortaya çıkardı.
Bilim adamları, Çin genelinde hava kirliliğinin yoğun olduğu 86 kentten 25'li yaşlarda 32 bin kadın ve erkek üzerinde yaptıkları testlerde, deneklerin 24 standart matematik ve 34 kelime tanımaya dayalı soruya cevap vermesini istedi.
HAVA KİRLİLİĞİ ARTTIKÇA DOĞRU CEVAP SAYISI AZALDI
Deneklerin verdikleri cevapların doğruluk oranları ile yaşadıkları şehirlerdeki hava kirliliğinin 2010-2014 yılları arasındaki yoğunluğunu inceleyen bilim adamları, hava kirliliğinin yoğunluğu arttıkça testlerdeki doğru cevapların azaldığını tespit etti.
Test puanlarında deneklerin kelimeye dayalı sorularda matematik sorularından daha az doğru cevap verdiğine dikkat çekilerek hava kirliliği olan şehirlerde yaşayanların ilerleyen yaşlarda Alzheimer riskine yakalanma riski taşıdığı bildirildi.
Hızlı kalkınma ve sanayileşmenin bedeli olarak Çin'deki metropollerin çoğu, dünyanın en kirli şehirleri arasında yer alıyor.
HAVA KİRLİLİĞİ NEDİR? NEDEN OLUR?
Hava kirliliği, canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerinde miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır.
Bir başka deyişle hava kirliliği; havada katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik dengeye zarar verecek miktar, yoğunluk ve uzun sürede atmosferde bulunmasıdır. İnsanların çeşitli faaliyetleri sonucu meydana gelen üretim ve tüketim aktiviteleri sırasında ortaya çıkan atıklarla hava tabakası kirlenerek, yeryüzündeki canlı hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Hava kirliliği yüzünden her sene 7 milyon kişi ölmektedir.
Motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirliliği
Nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları, hava kirliliğinde en önemli bir faktör oluşturmaktadır, mesela partikül ve azot dioksit.
Isınmadan kaynaklanan hava kirliliği
Isınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin [kaynak belirtilmeli] uygulanması hava kirliliğine yol açar.
Sanayiden kaynaklanan hava kirliliği
Sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevrenin korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması (baca filtresi, arıtma tesisi olmaması vb.), uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması, hava kirliliğine sebep olur.
HAVA KİRLİLİĞİNİN ETKİLERİ NELER?
Kirli hava, insanlarda kronik obstrüktif akciğer hastalığının v.s. artmasına sebep olmaktadır. Örneğin; kurşunun alyuvarnın gelişmesini ve olgunlaşmasını engellediği, kanda ve idrarda birikerek sağlığı olumsuz yönde etkilediği, karbon monoksit (CO)'in ise, kandaki hemoglobin ile birleşerek oksijen taşınmasını aksattığı bilinmektedir. Bununla birlikte kükürt dioksit (SO2)'in, üst solunum yollarında keskin, boğucu ve tahriş edici etkileri vardır. Özellikle duman akciğerden alveollere kadar girerek olumsuz etki yapmaktadır. Cilt hastalıkları, saç dökülmesi, akciğer hastalıkları ve kansere yol açtığı somut bir gerçektir. Ayrıca kükürt dioksit ve ozon bitkiler için zararlı olup; özellikle ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir. Kirli hava kilo yapar ve genleri etkiliyor. Azot dioksit(NO2) çocuklarda astım ve akciğer hastalıklarına yol açabiliyor.
300 milyon çocuk 'zehir soluyor'
Sanayi, endüstri ve ısınmada kullanılan fosil yakıtlar ile ormanların tahribi ve arazi değişmesi sonucu, atmosferdeki karbondioksit miktarının %5 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun ise küresel ısınmaya yol açabileceği öngörülmektedir.
Hava kirliliğini önlemek için alınabilecek tedbirler
Hükûmet
Kentlerde kömür yasaklanmalı.
Kömür santraller kapatılmalı.
İnsanlar toplu taşımacılığa özendirilmeli, elektrikli toplu ulaşım araçlarında kullanılması yaygınlaştırılmalı.
Kentlerde arabaların egzozlarından kaynaklanan kirliliğin azaltılması için önlemler alınmalıdır.
Karbon piyasası yaratılmalı.
Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı, ayrıca sanayi kuruluşları yer seçimi düzenli yapılmalı.
Günlük Hayatta
Kentlerde kömür kullanılmamalı.
Kentlerde ya yürümeye ya bisiklet ya da elektrikli araçlar kullanılmalı.
Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli.
Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının periyodik olarak bakımı yapılmalı.
Kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı sağlanmalı.
Yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı.
Ormanların tahribatı önlenmeli, ağaçlandırma çalışmalarına hız verilmeli,ağaçlar kesilmemeli.
