Alzheimer nedir?
Alzheimer, öncelikli olarak 60 yaş ve üzerinde tam bilinmeyen nedenlerle sağlıklı beyin dokusu bozulması bunun sonucunda zihinsel ve sosyal yeteneklerde günlük işlevleri bozmaya yetecek şiddetle bir kayıptır. Yaşlılığın değil anormal beyin süreçlerinin bir sonucudur.
Alzhemier nasıl ortaya çıkıyor?
Beynimizin ve sinir sisteminizi iyi ayarlanmış bir makine gibi etkin bir biçimde çalışması tüm parçalar arasındaki uyumlu dengeye bağlıdır yaşlılık süreci beyninizde bu dengeyi bozacak değişikliklere sebep olur. Sinir hücreleri her gün ölmektedir ve bunların yerine yenisi konmamaktadır. Bu değişiklikler hafif unutkanlığa ve bilişsel işlevlerde yavaşlamaya neden olabilir. Bağımsızlığınızı ve kendinize bakabilmenizi engelleyecek kadar ağır zihinsel işlev bozuklukları bir nörodejeneratif hastalık sonucu oluşur. Nörodejeneratif terimi nöronların yaşlılıkla olandan çok daha fazla dejenerasyonunu ifade eder bu hastalıkların gelişimleri genellikle beyinde hatalı protein birikimi ile karakterlidir. Alzheimer de bu protein materyalleri birikip kümeler oluşturur ve sinir hücrelerinin normal işlevlerini yürütmesini engellemeye başlar.
Belirtileri nelerdir?
Eğer bir hafıza sorunu varsa bundan sonra ne olacaktır? Hafıza kaybı yada duyu durum değişiklikleri olduğunda, doktor Alzheimer hastalığını olası bir neden olarak düşünebilir. Ama Alzheimer tanısı, bir eleme sürecidir. Doktor, bulgu ve belirtilerin tüm olası nedenlerini birer birer araştıracak ve tek olasılık Alzheimer hastalığı kalana dek diğer nedenleri birer birer eleyecektir. Yüzde 100 kesin tanıya ancak otopsi ile varılabilir ki bu da beyin dokusunun direkt olarak mikroskop altında incelenmesi ile olur.
Erken belirti ve bulguları fark etmek genellikle güçtür. Bunlar genetik yapı özellikleri yaşam tarzı kültürel birikim ve yaşamdaki tecrübelerine göre kişiden kişiye farklılık gösterir sıklıkla gözlenen özellikler şunlardır.
Ağır bellek kaybı
Kafa karışıklığı
Soyut düşünceleri oluşturma beceriksizliği
Konsantrasyon güçlüğü
Gündelik ya da karmaşık işleri yapmada zorluk.
Kişilik değişiklileri
Şüpheci ya da garip davranışlar
Alzheimer hastalığı tedavisi nedir?
Alzheimer Hastalığı, Unutkanlık ve Demans - Medical Park Antalya Hastane Kompleksi Nöroloji Bölümünden Uzm. Dr. Ayşenur Durna alzheimer hastalığı, toplumda görülme oranı, tedavisi ve unutkanlık hakkında bilgilendiriyor.
Alzheimer hastalığı demans tiplerinden biridir. Ancak demansın en sık görülen sebeplerindendir. Alzheimer hastalığının nedeninin tam olarak çözümlenememesiyle beraber, beyin hücrelerinin planlanandan yani zamanından önce ölmesi ve küçülerek aktivitesini kaybetmesinden kaynaklanan bir hastalıktır.
Alzheimer hastalığı aynen demansta olduğu gibi günlük aktivitelerin bozulmasından, ilerleyen dönemde hastanın kendini ifade edememesi, çevreyle ilişkilerinin bozulması, hesap muhakeme yeteneğinin, algılamanın bozulmasıyla ilerleyen hatta daha ileri dönemlerde hastanın kişilik değişiklikleri bir takım psikolojik belirtilerin ortaya çıkmasına neden olan bir hastalıktır. Bunun ilerleyen dönemlerinde hasta artık kendisine dahi bakamayacak duruma gelir. Yatağa bağımlı hale gelebilir ve günlük ihtiyaçlarını karşılayamayarak tamamen bağımlı bir hasta pozisyonuna dönebilir.
Alzheimer riski ve tedavisi
Yaş, Alzheimer gelişmesi açısından temel risk faktörüdür. 90 yaşında insıdans 1000 kişide 65'in üzerinde olabilir. Her 5 yılda bir risk iki katına çıkar.
Aile öyküsü yaştan sonra ikinci olarak Alzheimer için önemli risk faktörüdür. Yapılan (mirage)verileri etkilenmiş olan birinci derece akrabaya sahip kişilerin Alzheimer geliştirmek açısından yaşam boyu yüzde 40'lık bir kümülatif riske sahip olduğunu göstermektedir. Anne ve babası etkilenmiş olanlarda 80 yaşına geldiklerinde Alzheimer gelişme riski yüzde 54'tür.
Down sendromu ve trizami 21 Alzheimer'in klinik belirtisi belirlenmiş diğer bir risk faktörüdür
Toplumda genelde 60 yaşında alzheimer görülme oranı yüzde 10 civarındadır. 80 yaşında ise yüzde 50'lik bir görülme sıklığı karşımıza çıkmaktadır. Bütün unutkanlıkları alzheimer olarak değerlendirmek doğru değildir. Pek çok kişi günlük yaşamında unutkanlıklar yaşamakta ama alzheimer olmadan yaşamaya devam etmektedir. Hafif bilişsel bozukluk olarak da adlandırılabilecek bu kesimdeki kişilerin ilerleyen dönemde alzheimera yakalanma riski çok daha yüksektir.
Alzheimer belirtileri gösteren risk grubundaki kişilere yönelik uzman desteği gereklidir. Bu kişilerin nörolojik muayenelerinin yapılması ayrıca laboratuvar testleri ve nöropsikolojik testleri ile mevcut durumları açığa çıkartılır. Yüksek risk taşıyan kişilere yönelik gerektiği takdirde EEG yani kortikal haritalama, MR ve PET taraması da önerilebilir.
Korunmanın yolları nelerdir?
Şu an için hem tedavi hem hastalığın başlamasını önleyici tedavi seçenekleri araştırılmaktadır.
Alzheimer hastalarının beyinlerinde görülen iltihabi olayı azaltmak ve nöronların yapısının daha fazla bozulmasını önlemek umuduyla araştırmacılar böyle bir amaca uygun bazı antienflamatuar (iltihaba karşı) ilaçları incelemektedir.
Vitamin E vücudumuz tarafından kullanılan ve en iyi bilinen antioksidandır. Genellikle bitkisel yağlar, yumuşak margarinler yumurta balık yeşil yapraklı sebzeler taneli tahıllar ve kuru baklagiller gibi yiyeceklerden alınır. Çalışmalar sonucu Vit E kullanılmasının Alzheimer riskini düşürdüğü ve bilişsel bozulmayı azalttığı gözlenmiştir. Vit E reçetesiz alınan bir ilaç olmakla birlikte kanama ve mide barsak gibi olası yan etkileri izleme açısından doktor kontrolünde uygulanması en uygundur.
Alzheimer hastalığına karşı muhtemel koruyucu faktörler
Ailede bunama öyküsünün olmaması
Apoprotein E epsilon 2 genotipi
Eğitim ve sosyo-ekonomik düzeyin yüksek olması
Kronik antienflamatuar ilaç tedavisi