Brexit nedir? Ne demek?

Brexit nedir? İngiltere'de yapılan tarihi referandum sonrası Avrupa Birliği'nden ayrılma kararı alındı. Ayrılık kararının çıkmasının ardından Brexit kelimesi ortaya çıktı. İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılması davası uzun süredir dünya gündemini meşgul etmekte. Ülkemizde de vatandaşlar tarafından oldukça merak edilen konular arasında yer alan Brexit'in ne demek olduğu, anlamı, brexit anlaşmasının ne olduğu ve brexit sürecindeki son durum araştırılıyor. Biz de bu konuyu sizler için inceledik ve haberimize ekledik. Peki Brexit nedir? Ne demek? Anlamı? Brexit anlaşması nedir? Brexit anlaşmasında son durum ne? İşte Brexit süreci ve diğer tüm detaylar...

BREXİT NEDİR? NE DEMEK? ANLAMI NEDİR?

İngiltere tarihi referandum sonrası Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma kararı aldı. Referandumdan ayrılık kararının çıkmasının ardından Brexit kelimesi gündeme geldi.

BREXIT'İN KÖKENİ NEREYE DAYANIYOR?

Daha önce Yunanistan için de kullanılan Grexit (Greece-exit) Yunanistan'ın Euro bölgesinden çıkma isteğini özetleyen bir tanım olarak ortaya çıktı.

Grexit terimi Citigroup şef ekonomisti Willem H. Buiter ve aynı grupta çalışan Ebrahim Rahbari tarafından 2012 yılında ortaya atılmıştı. İkili Grexit ile euro'ya veda edip eski para birimine dönmesi durumunda Yunanistan'ın ticarette ve turizmde olumlu etkiler ile karşılaşıp, ekonomisini ferahlatacağı iddiasında bulunmuştu.

Bu terimi İngiltere'nin AB'den ayrılması için yapılan referandum sürecine adapte eden politikacılar ve sivil toplum örgütleri Grexit'in Brexit'e evrilmesine neden oldu.

BREXIT'İN KELİME ANLANMI NE?

Britanya'nın (Birleşik Krallık) ilk iki harfi (Br) ile exit (çıkış) kelimesinin birleşmesinden oluşan Brexit, İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkması anlamına geliyor. İngiliz basınında Avrupa Birliği'nden ayrılmak istemeyenler tarafından Britain ve İngilizce kalmak anlamına gelen Remain kelimeleri birleştirilerek Bremain ifadesi kullanılıyordu.

İngiltere'de Brexit Bakanı Dominic Raab AB ile varılan anlaşmayı gerekçe göstererek istifa etti.

Raab'ın hemen ardından İş ve Emeklilik Bakanı Mcvey de istifa etti.

BREXİT REFERANDUMUNDA SON DURUM

Tusk, AB ile İngiltere arasında Brexit anlaşma taslağı üzerinde uzlaşı sağlanmasının ardından Brüksel'de basın toplantısı düzenledi.

İngiltere'nin AB'den ayrılmasının "kayıp-kayıp" durumu olduğunu söyleyen Tusk, Brexit müzakerelerinin ortaya çıkacak hasarı kontrol altına almak amacıyla gerçekleştirildiğini ifade etti.

Tusk, AB üyesi 27 ülkenin anlaşmayı değerlendirmeye başladığına dikkati çekerek, "Olağanüstü bir gelişme yaşanmaması halinde, Brexit anlaşmasını tamamlamak ve resmi hale getirmek için 25 Kasım'da AB Liderler Zirvesi yapılacak." diye konuştu.

Toplantının sonunda, AB Komisyonu Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier, AB ile İngiltere arasında uzlaşılan Brexit anlaşma taslağını Tusk'a sundu.

BREXİT BAKANI İSTİFA ETTİ

Brexit Bakanı Dominic Raab, AB ile varılan anlaşmayı gerekçe göstererek istifa ettiğini duyurdu.

BREXİT SÜRECİ

İngiltere, 23 Haziran 2016'da yapılan referandumla AB'den ayrılma kararı almıştı.

AB ile İngiltere arasında Haziran 2017'de başlayan müzakerelerde taraflar, geçen yılın sonunda İngiltere'nin AB bütçesine taahhütlerinden kaynaklanan yüklü bir "ayrılık ücreti"nin ödenmesi ile vatandaş haklarının da aralarında yer aldığı bir dizi konuda ön anlaşmaya varmıştı.

Taraflar, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere'ye bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır getirmeyecek bir çözüm üzerinde ise kesin anlaşmaya varamamıştı.

Müzakerelerin sonunda bir anlaşmaya varılsa da varılmasa da İngiltere 29 Mart 2019'da AB'den resmen ayrılacak. İngiltere'yi 2020 yılının aralık ayı sonuna kadar AB kurallarına tabi kılacak bir "geçiş süreci" öngörülüyor.

BREXİT

Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması, kısaca Brexit, çeşitli kişiler, çıkar grupları ve siyasi partiler tarafından Birleşik Krallık'ın 1973'te Avrupa Birliği'nin önceli olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katılmasından beri yürütülen bir siyasi hedef. Avrupa Birliği'nden ayrılma hakkı, Avrupa Birliği Antlaşması'nın 50. maddesi ile tüm üye ülkelere tanınmıştır.

Bu konudaki ilk referandum 1975'te yapıldı, seçmenlerin %67'si üyeliğin devam etmesi yönünde oy kullandı. 2016'da bir kez daha referanduma gidildi ve seçmenlerin %52'si Avrupa Birliği'nden çıkılması yönünde oy verdi. Brexit referandumundan sonra Birleşik Krallık Başbakanı David Cameron istifa etti.

Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması, İngiliz Sterlini'ni, EURO'yu, Amerikan Doları, Avustralya Doları, Hindistan Rupee'si ve Danimarka Kronu'nunu daha çok olumsuz etkilemiştir. İngiliz Sterlini, Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması ile beraber 3.80 Türk Lirası'na kadar düşmüştür. Amerikan Doları ve EURO'nun da sağladığı Avrupa, Amerikan ve Hint Borsaları'nda acayip düşüş yaşanmıştır, Avrupa Borsa'sı, yaklaşık olarak %4 - %12 arası hisse kaybetmiştir.

Referandumdan önce kampanya, Brexit yanlıları tarafından oluşturulup, Boris Johnson, Michael Gove, Nigel Farage ve diğer Brexit'i destekleyen kişi ve kuruluşlar tarafından sosyal medyada ve İnternet'te büyük destek toplamıştır. Referandumun asıl hedefinde, göçmenlik ile ilgili iltica ve mücadelede yetersizlik, son zamanlarda yer alan mülteci krizi, parasal politikalarında Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği içinde yeterince para basamama durumu, Avrupa'da son zamanlarda yükselen Irkçılık, İslamofobi, Direniş gibi fikir atılımları, mültecilerin Avrupa Birliği içerisinde yetersiz kalan entegrasyonu ve Türkiye'nin Avrupa Birliği içerisine girdikten sonra Birleşik Krallık halkının Türkiye çıkarlarını ve ortak atılıma kadar olan ilişkilerini destekleyememeleri yer almaktadır.

Göçmen karşıtları ve Brexit'i destekleyen halk, Avrupa Birliği'nin mülteci sorununu çözememesinden bir hayli rahatsızlık duymuş ve Avrupa Birliği'nin yavaş atılımları karşısında Birleşik Krallık Başbakanı David Cameron'un Brexit referandumunu ülkesi içerisinde oylamasına neden olmuşlardır. Brexit referandumunun asıl yapılmasının temel nedenlerinin karşısında Avrupa Birliği'nin ve özellikle Avrupa Parlamentosu'nun, kısıtlamalar, kapitülasyonlar, Avrupa Birliği içerisinde sürekli öne çıkan yanlış politikalar, yavaş atılım hareketleri yer almaktadır. Bunun en önemli nedenleri arasında, medyada pek fazla yer almasa bile, Birleşik Krallık, Rusya ve Türkiye gibi ülkelerinin Avrupa Birliği'ni oluşturan asıl bloğun karşısında daha hızlı büyümeleri ve gelişmeleri de vardır. Yan nedenlerinin de bir tanesi Birleşik Krallık - İspanya ve Birleşik Krallık - Almanya ilişkilerinin son zaman durumunda bir hayli gerilmesidir.

Birleşik Krallık, Avrupa Birliği'nden ayrılması ile birlikte Türkiye, İran, Hindistan, Çin, Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve Japonya gibi ticaret anlaşmalı ve Avrupa Birliği'nin ihracat yaptığı geriye alan 52 ülkesi ile birlikte ticaretleri arttırmayı hedefliyor. Avrupa Birliği, eğer Birleşik Krallık, Avrupa Birliği'nden ayrılırsa, anlaşmalar gereği bu anlaşmaları Birleşik Krallık'ın kendisi yapması gerektiğini söyledi. Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılmasını isteyenlerin kafasında çizdiği üç model vardır;

Birleşik Krallık, Norveç gibi Avrupa Ekonomik Alanı (EEA)'ya katılacak ve ticareten alışverişe oradan devam edecek.
Birleşik Krallık, İsviçre gibi üyesi olduğu Avrupa Ekonomik Komisyonu (EEC)'nda kalıp ticaret olarak anlaşmaları kendisi yapmaya devam edecek.
Birleşik Krallık, Türkiye modeli uygulayarak Avrupa Ekonomik Komisyonu (EEC)'nda kalıp, hem ticaret olarak anlaşmaları kendisi yapmaya devam edebilecek, hem de Avrupa Birliği kurallarını, Birleşik Krallık Parlamentosu'ndan geçirip (aynen Türkiye Parlamentosu'nda olduğu gibi) istediği maddeleri yasalaştırmaya devam edebilecek.
1975 Birleşik Krallık'ın Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeliği referandumu
Ana madde: 1975 Birleşik Krallık'ın Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeliği referandumu
Birleşik Krallık, 1 Ocak 1973 tarihinde, Avrupa Birliği'nin ve Avrupa Parlamentosu'nun üyesi olmaya başlamıştır ve Almanya ile ekonomik, ticari, eğitim, öğretim, sanat, kültür, bilim, edebiyat ve teknoloji olarak işbirliğini ilk olarak daha da yukarıya çıkarmayı hedeflemiştir. Fransa'nın, Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'ne ilk kez katılımını veto etmesi (1 Aralık 1968 tarihinde) üzerine ilk olarak Belçika, İspanya, Portekiz, İtalya ve Yunanistan ile ilişkilerini geliştirmeyi hedeflemiştir. (bkz. Birleşik Krallık - Fransa İlişkileri)

Birleşik Krallık, 1975'te Fransa'nın kendisini veto etmesi üzerine, Avrupa Birliği'ndeki olumsuz sonuçlardan ve o zamanki üye ülkelerin [özellikle Almanya ve Fransa'nın] vetolarından sıkılmış, ve halkı ilk olarak Avrupa Birliği'nde kalıp kalınmamaları sorulmuştur. Bu durum, Birleşik Krallık'ın Avrupa Ekonomik Topluluğu referandumunu olumsuz yönde etkilemiştir. Avrupa Birliği'nin, daha yeni üye ülkesi olması nedeniyle, Birleşik Krallık'ın Avrupa Ekonomik Topluluğu (EEC)'nun referanduma girmesi, Avrupa Birliği üye komisyoncuları ve özellikle Avrupa Parlamentosu'nu hem sevindirmiş, hem de şaşırtmıştır. Bu durumun halktaki yankıları ise aşağıdaki tablodaki oy kullanım grafiğinde verilmiştir;

Bu oylama sayesinde Birleşik Krallık, Avrupa Ekonomik Topluluğu (EEC)'na girmeye hak kazanmıştır. Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun 1975'ten beri en güçlü üyesi olan Birleşik Krallık, şu anda dünyadaki en yüksek para birimine ve ekonomiye sahip olan, en tanınmış ve tüm kaynaklarca zengin tek ülkedir. Bundan sonra Birleşik Krallık'a yardım edecek olan Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ile hem işbirliğini arttıracak, hem de kendi bloğunun paralarını da yüksek tutacaktır.