Adnan Menderes’in uçak kazası ve secde-i şükür hal
Yıl 1959.
Adnan Menderes ve beraberindeki heyet, 17 Şubatta Kıbrıs konusunda Londra'da yapılacak görüşmeye katılmak üzere Ankara Esenboğa Havalimanı'ndan hareket etmişti.
Uçak, önce yakıt ikmali için Roma'ya uğramış, sonra da Londra'daki Heathrow havaalanına yönelmişti.
Ancak mevsim kıştı ve Londra’da yoğun sis vardı.
Bu nedenle uçağın Heathrow havaalanına inişine izin verilmedi. Uçak Paris'e yönlendirildi. Fakat bilahare, Londra'nın 40 kilometre güneyindeki Gatwick havaalanına inebileceği belirtildi.
Yoğun sis Gatwick havaalanı taraflarında da etkiliydi.
Uçak, ne olduysa oldu, havaalanına yaklaşık 5 kilometre mesafede bulunan Surrey bölgesindeki Newdigate köyü yakınlarında ormanlık bir alana düştü.
Zemin Allah’tan ki ağaçlıktı.
Ağaçlara çarpan uçağın iki kanadı koptu ve ters döndü.
Kaza neticesinde 5 mürettebat ve 9 yolcu hayatını kaybetti.
Başbakan Adnan Menderes ise kazadan, hafif yaralarla, sağ kurtulmuştu.
İşte bu elim hadiseden sonra Adnan Menderes, sağ salim hayatta kalmasının bir şükür nişanesi olarak hayır yapmaya niyetlenmişti.
Bunun için İstanbul’daki Eyüp Sultan Camiine secde-i şükür halıları sermek istedi.
Kazanın gerçekleştiği hemen o yıl, 1959’da, olayın sıcaklığı içerisinde harekete geçildi.
Hereke Fabrikası’na dokunmak üzere halılar ısmarlandı.
1959 yılında, 119,076 lira değerinde 595,38 metrekare;
1960 yılında ise 47.805,35 lira değerinde 238,06 metrekare
halı sipariş edildi.
Hereke Fabrikası’na toplam da 164,160 lira değerinde 835,60 metrekare halı dokutturuldu.
Eyüp Sultan Camii iç zemininde 569 adet parça halı seriliydi.
Dokutturulan halılar Sümerbank Hereke Fabrikası’ndan teslim alınarak Eyüp Sultan Camii’ne serildi.
Yeni halıların camiye serilmesi üzerine camideki eski halılar toplandı ve kaldırıldı.
Eski halıların 277 adedi diğer camilere gönderildi. 2 adedi İstanbul Müftülüğüne alındı. 213 adedi kullanımdan çıkarılarak Vakıflar deposuna konuldu. 77 adedi ise kullanılmak üzere Eyüp Camii’nin mahfel kısmına bırakıldı.
Eyüp Sultan Camii’ne serilen halılar için harcanan para Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1959 ve 1960 yılı bütçelerinin 741/30 tertibi kapsamında, hayrat onarımı tahsisatından R formülü uyarınca satın alınmıştı.
Ancak Adnan Menderes’in Eyüp Sultan Camii halılarının yenilenmesi talimatı hemen o tarihlerde şikâyet konusu olmaktan da kurtulamadı.
Söğüt İcra Memuru Basri Öztürk, dönemin Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel’e; “Silahlı Kuvvetler Komite Başkanı ve Devlet Hükümet Başkanı, Cemal Gürsel Beyefendiye” hitabı ile bir şikâyet mektubu gönderdi.
Basri Öztürk şikâyet mektubunda Cemal Gürsel’e hitaben:
“Muhterem beyefendi, sabık iktidar döneminde Adnan Menderes tayyare kazasından kurtulduktan sonra İstanbul Eyüp Sultan Camisine halı ve kilim aldı ve koydurdu. Parasını Evkaf Başkanına verdirmiş. Fakat evvelki eski antika halı ve kilimler ne oldu acaba. Onların içinde çok kıymetli seccadeler ve yüz senelik halılar var idi. Keyfiyeti yüksek takdirlerine arz eder, hürmetle ellerinizden öperim” diyordu.
Şikâyet önemliydi. Şikâyet bir icra memuru tarafından yapılmaktaydı. Ve devletin en tepesindeki isme hitap edilmekteydi. Bir usulsüzlük belirtilmekte, bir yolsuzluk imasında bulunulmaktaydı. Dönem ise hassas bir dönemdi. Celal Bayar hem silahlı kuvvetler Komite Başkanı hem de Devlet Başkanı idi. Mektup, “Muhterem Beyefendi” diye başlamaktaydı. Kısa ve netti. Ve Cemal Gürsel’in ellerinden öperek nihayete ermekteydi…
Bu şikâyet mektubu üzerine konu 06 Temmuz 1960 tarihinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne yazıldı. Şikâyete konu satın almanın incelenerek mahiyeti hakkında Başbakanlığa bilgi verilmesi istendi.
Ve iki ay sonra, 14 Eylül 1960’da Başbakanlık Hususi Kalem Müdürü Yzb. Rifat Baykal’a hitaben cevabî yazı geldi.
Cevabî yazıda yukarıda verilen bilgiler yer almaktaydı.
Ayrıca Vakıflar Umum Müdür Muavini Aydın Beyden de şifahi bilgi alınmıştı.
Aydın Bey bahis mevzuu eski halıların teberrükat (bağış) ambarında bulunduğunu, sahibinin esasta kendileri olmakla birlikte halıların Diyanet İşleri Başkanlığı’na teslim edilmiş olduğunu, muhafazasının da müstahdemlerce yapıldığını ve bütün bu uygulamaların ilgili kanun maddesine istinat ettiğini ifade etmişti.
Adnan Menderes uçak kazasından kurtulmuştu ama icra memurunun elinden kurtulamamıştı...!