Bir kere denemekten çok şey çıkar!

Farkında mısınız? Artık uyuşturucu çok uzaklarda yaşayan Amerikaların ya da Batılıları değil; kapı komşumuzun, arkadaşımızın ortaokul ya da liseye giden çocuklarının bir problemi haline geldi. Çocuğunu uyuşturucu ortamında kurtarmak için artık başka bir mahalleye değil; köyüne bile geri dönen dost ve akrabalarımız var.
Sadece hayır de!
Batının uzun zamandır mücadele ettiği uyuşturucu problemiyle bilimsel mücadelede ülke olarak daha işin çok başındayız. Örneğin, ABD’de çocuklara ana okuldan itibaren akran baskısı ile uyuşturucu filan denememesi, vb. için “hayır” demesi öğretiliyor. Türkiye’de çocuk eğitiminde yıkıcı akran baskına karşı, ya da “bir kere denemekten çok şey çıkar” gibi herhangi uyarıcı ve bir psikolojik tabanlı bir kampanya ya da eğitim-öğretim olup olmadığına siz kendi çevrenize bakarak, sorarak öğrenebilirsiniz. Amerikan polisin çocuklara yönelik “suçtan bir ısırık al” vb. kampanyalar da henüz bilgimiz dahilinde ve ülkemizde yaygın değil.
Bu sessiz ama çığ gibi büyüyen uyuşturucu kullanımının yaygınlaşma problemin de afet yönetimi (önleme ve zarar azaltma, hazırlık, tahmin ve erken uyarı, etki ve ihtiyaç analizi, müdahale, iyileştirme, yeniden yapılandırma) yaklaşımıyla planlı ve sistematik bir şekilde ele alınması gerekir. Bunun için sırasıyla, sürekli ve kapalı bir döngü şeklinde yapılması gerekenleri aşağıda bilginiz için madde madde sıralamak istiyorum.
Uyuşturucuyla Mücadele Master Planı
Bağımlı madde imalatı, satışı ve kullanımı gibi tehlike ve riskler yerel ölçekte belirlenerek katmanlar şeklinde haritalanmalı.
Belirlenen tehlikeleri önlemek ya da riskleri mümkün olduğunca azaltabilmek için yapılabilecek olan toplum tabanlı sosyo-ekonomik çalışmalar ve bu çalışmalara katılması gereken tüm paydaşlar tek tek saptanmalı.
Uyuşturucu ile mücadele edecek paydaşları daha etkin ve uyuşturucunun hedef kitlerini daha dirençli hale getirebilmek, uyuşturucu kullanımının yaygınlaşmasını engelleyebilmek için toplum tabanlı bir yaklaşımla eğitimler, eğitim materyalleri, “sadece hayır de” kampanyaları, kamu spotları, vb. için plan ve programlar yapmak için kapsamlı bir şekilde uyuşturucuyla mücadeleye hazırlık çalışmaları yapmak. Ayrıca müdahale, iyileştirme ve yeniden yapılandırma çalışmaları ve bunlara katılacak olan kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları da tek tek belirlenmeli.
Bütün bu başlıklar altında yapılması gereken çalışmalara katılacak olan tüm kurum ve kuruluşlar da stratejik, taktik ve operasyon düzeylerinde benzer bir yapıda olan olay komuta sisteminde organize edilerek işler ve denetlenebilir yapılar oluşturulmalı.
Bağımlı madde kullanıma hassas aileleri, uyuşturucu üretimi ve ticareti yapan kesimlerin önceden belirlenmesi (tahmin edilmesi), problemle mücadeleye toplum tabanlı bir sahiplenme bilinci oluşturarak her türlü tehlikenin ilgililere ve güvenlik güçlerine duyurulabilmesi/ihbar edilebilmesi için de (erken uyarı) gerekli çalışmalar da tek tek ele alınmalı.
Bağımlı madde kullanımın sosyo-ekonomik etkilerinin ve ihtiyaçların belirlenmesi olaya doğru müdahale ve toplum tabanlı mücadele edebilmek için gereklidir. Bunun için uyuşturucu kullanımın sosyo-ekonomik etkileriyle birlikte uyuşturucuya meyilli ve uyuşturucu satıcılarının hedef kitleleri ve onların ailelerin ihtiyaçları ilgililerce bir koordinasyon ile belirlenmeli.
Uyuşturucu imalatı, satış ve kullanımına her aşamada müdahale edilebilmesi gerekir. Bunun için hazırlık aşamasında kurulmuş olan hizmet grupları olaya sosyal, ekonomik ve güvenlikçi bir acıdan müdahaleye kendilerine düşen görevler bakımından müdahil olmalı.
Uyuşturucu kullanımına hassas gruplara yönelik sağlık, sosyal, ekonomik ve çevre bakımından iyileştirme çalışmaları (ön, orta ve uzun vadeli aşamalar ile) yapılarak hedef kitlelerin normale değil daha doğru bir düzene dönüşleri sağlanmalıdır. İyileştirme çalışmaları önlem alma, tehlike ve zarar azaltmadan arta kalan riskli gruplara yapılmasına özen gösterilmelidir. Diğer bir deyişle öncelikle müdahale ve iyileştirmeye olacak ihtiyaç uyuşturucu kullanımı önlenerek azaltılmalı.
Kurbanlar ve aileleri için sosyo-ekonomik yeniden yapılandırma için uygun stratejileri geliştirirken Sosyal, Ekonomik, Çevresel, Teknik, İdari ve Kanuni bakımdan yerel yönetimlere, işletmelere ve toplum ile birlikte geliştirilip uygulanmalı.
Bütün bu çalışmalardan sonra, tüm çalışmalar değerlendirme ve geliştirmeye tabi tutulup tekrar ilk maddeye dönülerek çalışmalar tekrar geri kalan ve/veya yeni ortaya çıkan tehlike ve riskler için sürekli olarak tekrarlanmalı.
Lütfen ezberlerimizi bozup olaya bir kere de böyle ve biraz daha farklı bakalım...